Lưu ý xâm nhập mặn sớm cho ao nuôi khu vực miền Tây

Dự báo khu vực miền Tây Việt Nam đang đối mặt với dự báo xâm nhập mặn sớm. Dự kiến mức độ xâm nhập này sẽ cao hơn so với trung bình của nhiều năm trước đây, tăng nguy cơ gây ảnh hưởng nặng nề đến cả sản xuất nông nghiệp và đời sống của cộng đồng dân cư. Cùng Tép Bạc phân tích hiện tượng xâm nhập mặn sớm để triển khai các giải pháp để thích ứng với hạn - mặn này.

Dự báo xâm nhập mặn sớm 

Dựa trên tính toán của Viện Khoa học Thủy lợi miền Nam, xâm nhập mặn trong mùa khô 2023-2024 ở Đồng bằng Sông Cửu Long (ĐBSCL) sẽ thuộc nhóm mặn nghiêm trọng, xuất hiện sớm và sâu. Dự kiến thời gian ảnh hưởng của xâm nhập mặn sẽ bắt đầu từ cuối tháng 12-2023, một thời điểm sớm hơn khoảng một tháng so với trung bình nhiều năm. 

Theo dự báo, lưu lượng dòng chảy vào ĐBSCL sẽ giảm từ đầu mùa khô và kéo dài đến tháng 3-2024. Đồng thời, lượng nước tích trữ trong Biển Hồ sẽ thấp hơn trung bình nhiều năm, giảm khoảng 26%, và dung tích trữ có khả năng giảm nhanh do mùa mưa dự kiến sẽ kết thúc sớm. Do đó, một số khu vực cần tập trung và tăng cường giải pháp phòng chống hạn và mặn. 

Ngoài ra, do dự báo mùa mưa kết thúc sớm trong năm nay, có nguy cơ xảy ra thiếu nước trong vùng lúa, tôm ở Kiên Giang và Cà Mau, với diện tích khoảng 38.000 ha. Do đó, cần phải áp dụng các giải pháp nguồn nước để đảm bảo độ mặn phù hợp cho hoạt động nuôi thủy sản. Đối với cây ăn trái, khoảng 43.300 ha được dự báo sẽ bị ảnh hưởng, trong đó có 3.100 ha tại Long An, 21.800 ha tại Tiền Giang, 6.000 ha tại Bến Tre, và 3.400 ha tại Sóc Trăng. Các khu vực này cũng cần lưu trữ nước từ đầu mùa khô để đối phó với tình trạng thiếu hụt nước. 

Hơn nữa, việc xây dựng nhiều đập để lưu giữ nước ở phía thượng nguồn sông Mê Kông, nhằm mục đích sản xuất điện, cũng đang góp phần gia tăng tình trạng hạn hán, xâm nhập mặn, và thiếu nước ngọt trong thời gian sắp tới.

Những ảnh hưởng nặng nề của xâm nhập mặn sớm 

Khu vực miền Tây sẽ chịu ảnh hưởng của đợt hạn hán và xâm nhập mặn sớm trong năm 2024, đến khoảng 43.000 ha diện tích cây ăn trái có nguy cơ bị ảnh hưởng nặng nề. Tập trung chủ yếu tại 4 tỉnh gồm Long An, Tiền Giang, Bến Tre, Sóc Trăng. Ngoài ra, khoảng 60.000 ha diện tích lúa và ao nuôi trong khu vực ĐBSCL cũng đối mặt với nguy cơ tương tự. 

Trong giai đoạn ngập mặn, nguồn nước cần được xử lý cẩn thận hơn. Ảnh: baokiemtoan.vn

Ngoài ra, vấn đề này còn tác động đến hoạt động kinh tế đối với nguồn nước, đặc biệt là việc khai thác quá mức nguồn nước ngầm để phục vụ cho đời sống và phát triển kinh tế - xã hội. Điều này gây ra tình trạng cạn kiệt nguồn nước và làm tăng nguy cơ xâm nhập mặn. 

Một ví dụ rõ ràng, theo thông tin từ Cục Thủy lợi, đợt hạn mặn kéo dài hơn 6 tháng trong năm 2020 đã đưa các tỉnh liên quan vào tình trạng khẩn cấp về hạn mặn. Chính phủ đã phải chi hàng trăm tỷ đồng để hỗ trợ các biện pháp ứng phó.  

Hạn mặn này đã gây thiệt hại lớn, ảnh hưởng đến 43.000 ha diện tích lúa và khiến 80.000 hộ dân thiếu nước sinh hoạt. Trong số này, tại Bến Tre, đợt hạn mặn đã làm chết héo gần 5.000 ha lúa, hơn 10.000 ha cây ăn quả, 14.000 ha dừa, và 1.000 ao nuôi tôm cũng gặp thiệt hại nặng nề. 

Chủ động ứng phó xâm nhập mặn sớm tại các tỉnh khu vực miền Tây 

Biện pháp ứng phó xâm nhập mặn tại Bến Tre 

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bến Tre, đã ra chỉ đạo cấp bách đối với các ngành và cấp quản lý địa phương để chuẩn bị phòng chống và ứng phó với xâm nhập mặn trong mùa khô 2023-2024. Các biện pháp ứng phó đã được triển khai một cách quyết liệt, nhằm đối phó với nguy cơ của nắng nóng, hạn hán, thiếu nước, và xâm nhập mặn.  

Đồng thời, khởi động các hoạt động trữ nước mưa và nước ngọt, bao gồm: lưu trữ nước trong các ống hồ, mái, lu, bồn chứa, và túi chứa nước; cũng như việc đào hố trải bạt, xây dựng các ngăn chứa nước trong ao hồ, mương vườn, và đập cục bộ tại từng khu vực. Các biện pháp này được áp dụng, nhằm đảm bảo rằng sẽ có đủ nguồn nước ngọt phục vụ cho nhu cầu ăn uống, sinh hoạt, và sản xuất trong trường hợp xâm nhập mặn có biến động tăng đột biến và bất thường. 

Long An rà soát, khoanh vùng để có giải pháp cụ thể 

UBND tỉnh Long An đã yêu cầu các đơn vị trong ngành nông nghiệp và các địa phương trên địa bàn tỉnh phải tự chủ theo dõi chặt chẽ các thông báo dự báo về khí tượng - thủy văn, triều cường, hạn hán, và xâm nhập mặn. Mục tiêu là để chủ động xây dựng và triển khai kế hoạch phòng chống hạn hán, thiếu nước, và xâm nhập mặn. 

Các biện pháp cụ thể bao gồm tổ chức rà soát, xác định, và đánh dấu khu vực có khả năng và nguy cơ bị ảnh hưởng bởi hạn hán, thiếu nước, và xâm nhập mặn để triển khai các giải pháp phòng ngừa. UBND tỉnh Long An cũng cam kết hỗ trợ người dân trong việc mua sắm và sử dụng các dụng cụ, trang thiết bị lưu nước như lu, bể, bồn, túi chứa nước, cũng như các hình thức khác, nhằm tích trữ đủ nguồn nước ngọt phục vụ cho toàn bộ thời gian xảy ra hạn hán và xâm nhập mặn trong mùa khô năm 2024. 

Chăm sóc và quản lý ao nuôi hiệu quả, phòng ngằn xâm nhập mặn. Ảnh: nongnghiep.vn

Trong trường hợp khẩn cấp, UBND tỉnh Long An sẽ sử dụng các phương tiện và thiết bị lưu động như xe cứu hỏa và xe quân đội chuyên chở nước để cung cấp nước đến từng gia đình ở những khu vực xa trung tâm cung nước. 

Đóng cửa cống ngăn mặn tại tỉnh Cà Mau 

Ở bán đảo Cà Mau, các địa phương chịu ảnh hưởng từ sự xâm nhập mặn của biển Đông và biển Tây đã chuẩn bị các kế hoạch đóng cửa cống để ngăn chặn tác động của mặn. Công ty TNHH MTV Khai thác thủy lợi miền Nam thông tin rằng, khi độ mặn tại cầu Cái Tư không vượt quá 1‰ (1g/lít), cửa cống Cái Lớn sẽ được giữ mở tự do. Trong khi đó, nếu diễn biến độ mặn tương tự như mùa khô trong những năm 2015-2016 và 2019-2020, thì cửa cống Cái Lớn sẽ thực hiện đóng 11 cửa để ngăn chặn hiện tượng xâm nhập mặn. 

Mặc dù đợt hạn mặn trong mùa khô 2023-2024 được dự báo là khốc liệt hơn so với các năm trước, nhưng nhờ vào những cảnh báo kịp thời và sự ứng phó chủ động từ trung ương. Tép Bạc tin rằng thiệt hại từ đợt hạn xâm nhập mặn trong năm nay sẽ giảm đáng kể nhờ những ứng phó kịp thời của các tỉnh miền Tây. 

Đăng ngày 21/02/2024

Phan Tấn Đạt

Nguồn: https://tepbac.com/tin-tuc/full/luu-y-xam-nhap-man-som-cho-ao-nuoi-khu-vuc-mien-tay-36226.html